Drukwerk: we kunnen – ook in 2022 – nog steeds niet zonder. Al eeuwenlang rollen boeken, affiches en kaartjes van de pers. Online advertenties, sociale media, websites: de communicatiemiddelen lijken eindeloos. Toch wordt er nog heel veel gedrukt en geprint. In deze blog leggen we graag de basisprincipes van het drukken en printen uit.
In essentie is drukken een middel om tekst en beeld te vermenigvuldigen. Door de eeuwen heen worden hiervoor verschillende technieken gebruikt. Het uitzicht, de mogelijkheden, de kwaliteit en de snelheid verschillen van techniek tot techniek. Maar voor elke techniek zijn altijd dezelfde vier basiselementen nodig:Â
- de drukvorm die het af te drukken beeld draagt;
- het te bedrukken materiaal (zoals papier);
- de inkt;
- de drukkracht oftewel het drukprocédé.
Door de geschiedenis heen hebben de volgende drukvormen het licht gezien; hoogdruk, diepdruk, steendruk, offset, zeefdruk en digitale druktechnieken. Mooze richt zich met name op deze laatste vorm. In deze blog nemen we je mee langs de verschillende basisprincipes van drukken en printen.
hoogdruk
De oudste druktechniek is de hoogdruk, ook wel typo genoemd. Een bekend voorbeeld van hoogdruk welke wij nu nog kennen is een stempel.
diepdruk
In tegenstelling tot hoogdruk, wordt diepdruk door eeuwen heen vooral gebruikt voor het reproduceren van afbeeldingen. Zoals de naam het zegt, ligt bij diepdruk het af te drukken beeld dieper in de drukvorm.Â
Diepdruk wordt tegenwoordig nog vaak toegepast bij luxe boeken, luxe visitekaartjes.
steendruk
Aan het eind van de achttiende eeuw doet toneelschrijver Aloys Senefelder een verrassende vondst. Hij wil snel en goedkoop bladmuziek en teksten drukken. Hij ontdekt een ingenieus procedé met kalksteen, vette inkt en water. Delen van het beeld die hij wil afdrukken, worden chemisch gescheiden van de niet af te drukken delen. Deze basistechniek van het drukken is gebaseerd op het principe van de onderlinge afstoting van water en vet. Omdat er in deze drukvorm geen niveauverschil is zoals bij hoogdruk en diepdruk, noemen we steendruk een vlakdruktechniek.
Deze nieuwe techniek maakt het in de negentiende eeuw voor het eerst mogelijk om afbeeldingen snel en in grote oplage te drukken. Eerst enkel in zwart-wit en vanaf 1840 ook in kleur met de techniek van de lithografie. Hierbij wordt voor elke kleur een aparte steen klaargemaakt. De steendrukker drukt laag per laag af, soms in wel twintig verschillende kleuren.
offset
In de twintigse eeuw komt uit de steendruk een nieuwe vlakdruktechniek voort: offset. Hierbij wordt de inkt vanaf de drukvorm eerst overgedragen op een rubberdoek en pas daarna op het papier.Â
Bij offset is de drukvorm meestal een buigzame aluminiumplaat, die op een cilinder wordt gespannen. In enkele decennia tijd werd offset de dominante techniek voor commercieel drukwerk. Ook vandaag de dag worden grote(re) oplagen drukwerk overwegend in offset gedrukt, denk daarbij bijvoorbeeld aan brochures, folders en flyers
zeefdruk
Zeefdruk is een doordrukmethode. De drukvorm is een raam waarop een fijnmazig net is gespannen: de zeef. Waar geen inkt mag doorkomen, is de zeef dichtgemaakt met een vulmiddel of speciale film. Het af te drukken sjabloon blijft dus open. De drukker giet dikke inkt op de zeef en strijkt ze met een ‘rakel’ (mesvormig gereedschap) door de open delen. De drukinkt komt zo terecht op het papier, textiel of een andere drager. Bij Mooze zetten we zeefdruk vooral in voor het bedrukken van kleding.
digitaal drukken of printen
Bij elk van de voorgaande technieken is een drukvorm nodig: een diepdrukcilinder, een offsetplaat of een zeef. Kortom: je moet een vorm maken en die op de pers plaatsen. Dat kost tijd en geld. Elk bedrukt vel papier bevat bovendien dezelfde informatie, namelijk de tekst of het beeld die op de drukvorm staat. Maar er bestaat sinds een aantal jaren ook een nieuwe manier, waar geen fysieke drukvorm meer aan te pas komt: digitaal drukken of printen.
Digitaal printen is sinds de jaren ’90 van de vorige eeuw in opmars. Drukklare bestanden gaan rechtstreeks van de computer naar de digitale drukpers. Hierdoor zijn de opstartkosten voor digitaal drukwerk bijna te verwaarlozen. De drukkosten per blad liggen wel hoger dan bij offset. Daardoor is digitaal printen vooral bij kleine oplages voordelig.Â
Uniek is dat je per pagina andere informatie kunt toevoegen. Zo kunnen bedrijven hun publiciteit personaliseren en bijvoorbeeld met variabele data hun promotiefolders afstemmen op de individuele klant.
neem contact op
Hoewel wij bij mooze.nl ons best doen om jouw online ervaring bij ons nog beter te maken, kan het zijn dat er ergens een foutje is ingeslopen. Wij hopen dat je ons daarop wilt wijzen. Mail je opmerkingen, vragen of kritieken naar mail@mooze.nl, reageer via het online formulier op onze website of neem via de live chatfunctie – die je rechtsonder op elke webpagina vindt – contact met ons op.
